Erabiltzailearen profila

Liburu berezia da. Gaiaz gain, balio literario handia duela iruditzen zait. Berezia da Mikelek istorioak (historiak) nola txirikordatzen eta lotzen dituen, bizitza bera halakoxea dela erakusteko. Burgosko auziaren inguruko liburu bat izan nahi, baina askoz gehiago da. Epaiketaren galdekatze-zatiak han epaitu zutenen bizitzarekin lotzen ditu (epaiketaren aurretik eta epaiketa eta gero); horiek ere Mikelen beraren bizitzaren pasartearekin eta beste hainbat burkideren historiekin. Pasarte horietako batzuk oso ezagunak dira, baina ikuspuntu berri batetik kontatzen ditu. Bitxia egin zait Mikelek bere buruari buruz hitz egiten duenean hirugarren pertsonean hitz egitea: agian beharrezkoa zen distantzia pixka bat hartzea, historia hobeto kontatzeko.

Bitxikeria bat

Oso ezaguna da Burgosko auzian epaituak zutik jarri eta Eusko Gudariak kantatzeari ekin ziotenekoa. Militarrek euren sableak atera omen zituzten, errebelio bat zelakoan. Oso irudi potentea da. Gabriel Arestik poema bat idatzi zuen pasarte horretan oinarritua. Oskorri taldeak abestu zuen... are gehiago Oskorri taldeari izena eman zion. Honela dio:

Irrintzi bat entzun dugu ezpataren aurrean oskorria zabaltzen da euskaldunen lurrean (aukera baduzue, osorik irakurri)

Kontua da, liburuan Itziar Aizpuruak kontatzen duenaren arabera, epaituek propio erabaki zutela "irrintzia" ez aipatzea, oso folklorikoa zelakoan.

Azkenaurreko atala

Azkenaurreko atala oso gogorra egin zait, lekuak eta pertsonak oso gertukoak zaizkidalako. Amaren etxea Floridatik gertu zegoen. Nik orduan 18 bat urte izango nituen. Igande goiza zen. Eguerdi partean (agian lehentxeago) etxetik atera nintzen, egunkaria erostera eta buelta bat ematera. Katedralaren ondora iritsi nintzenean mugimendu arraroak ikusi nituen. Akordatzen naiz tipo bat korrika ikusi nuela eta eskopeta handi bat zuela iruditu zitzaidala (agian asmatu nuen, dena oso azkar izan baitzen). Ahalik eta lasterren urrundu nintzen handik. Gerora prentsagatik jakin nuen gertatutakoa.

Liburuan aipatzen den La Palma taberna oso ezaguna izan zen Gasteizen: han gosaltzen genuen, gaupasa egiten genuen bakoitzean. Liburuan aipatzen den Lopez de Abetxuko koadrillako lagun baten anaia da (laguna minbiziz hil zen, pandemia garaian). Txetxu ere ezagutzen dut, nahiz eta gutxitan ikusi eta orain arte istorio honekin erlazionatu ez.

Azken oharra

Wikipediaren arabera tinta ikustezina deritzo paper batean idatzitakoa ikusten uzten ez duen tintari . Erreaktibo bat behar izaten da tinta horrekin idatzitakoa ikusteko: gehienetan nahikoa da beroa. Tinta ikusezin sinpleena limoi-zukua da, baina ARROZ-URA ere erabili daiteke horretarako.

Interneten ikusia: "El «euskal noir» o thriller vasco es un subgénero de la novela negra y policíaca ambientada en el País Vasco". Ederki... baina jarraian ageri diren nobela guztiak gaztelaniaz idatzita daude (bat edo beste gerora euskarara itzuli badute ere).

Aitortzen dut (ez da lehen aldia) oso nobela beltz gutxi irakurri dudala euskaraz, generoa gustatu arren. Aitorzen dut, halaber, aurriritzi asko izan ditudala horren inguruan.

"Dena Eskaini Nizun" oso liburu txukuna iruditu zait. Kapitulu laburrak izateak eta bi garaiak etengabe tartekatzeak irakurketa erraztu eta arindu egiten dute asko. Liburuak engantxatu egiten du. Azken kapituluetan ezin liburua utzi... zer gertatu den jakin arte. Hori oso seinaile ona da nobela beltza batean.

Pasarte batean (ez dut orria apuntatu) Vazquezek gaztetxo bat ekartzen du ikerketan ordenadoreekin laguntzeko. Gustatu zaizkit gaztetxo horrek Asiaini eman dizkion azalpenak.... pertsona bat interneten nola ikertu. Ez dakit ikerketa horiek horrela egiten diren ala asmatutakoa den, baina sinisgarria iruditu zait.

Ondo. Txukuna.

Audioliburu formatuan eskuratu dut eliburutegian. Gustatzen zait Itxaro Bordaren mintzaira, baina kosta egiten zait papelean irakurtzen. Nekeza egiten zait kontzentratzea. Ahoz askoz hobe. Liburua ongi ulertzen da.

Diotenez Amaia Ezpeldoi detektibea Itxaro Bordaren alter egoa da. Litekeena da. Adinagatik ere halaxe da. Erretiratu aurreko azken lana dela dio liburuan... baina ez du atea erabat ixten. Literatura beltza da bete-betean eta gustatu zait. Iruditzen zait joko ederra emango lukeel film bat egiteko ere: (spoiler) ezkondu ondoren bahitua izan duten neska baten bila abiatu da Amaia, pornografia eta prostituzio sareak tarteko.

Itoiz taldearen "Ezekielen profezia" erabili du nobelaren soinu banda gisa. Aukera baliatu dut abestia berrentzuteko. Baita Ruper Ordorikaren bertsioan ere: youtu.be/Yia93zQMblg Esango nuke liburuak 80ko hamarkadaren nostalgia puntu bat duela, nahiz eta garai goxoak ez izan: "...aburu politiko finkoak genituen, ezberdin pentsatzen zutenak derrigor etsaiak ziren guretzat, baina soinu-banda erraldoia geneukan, euskaraz barne"

Bitxia egin zait erreferente kulturalak erabiltzeko duen modua. Musika, literatura zein telesaila: Tangerine Drean, Ibon Rg, Las guerrilleras liburu feminista, Benito Lertxundi, Sigur Ros, Itziar Ituño, Fargo, La casa de Papel, Egunean Behin jolasa... Baztanen foralek atxilotzen dutenean Amaia Salazar da galdekatzen duen inspektorearen izena (El guardian invisible) .

Liburuan Xiberoa eta Baztan batzen ditu. Bi euskal arkadiak, harek dioen moduan. Leku utopiko eta idilikoak dira arkadiak. Xiberoa dezente ondo ezagutzen dut, eta ederki ulertzen dut Itxaro Bordaren lilura. Amaia Ezpeloik eta emaztelagunak erretiratzeko aukeratu duten baserria, Maddalenerako bidean dago... Hamarka aldiz paseatu dut hortik ;-) Badu zerbait berezia paraje horrek.

Uste dut Amaia Ezpeldoiren abentura gehiago irakurri beharko dudala.