Erabiltzailearen profila

Urte urdin ihesak. Lizardiren poema batetik ateratako bertso bat omen da. Malenkonia dario... urte urdinak, alaiak, zoriontsuak... Txiliku erreferentziaz ezagutzen nuen, baina besterik ez. Banekien haur literatura egin ohi zuela baina ez "nagusientzako" nobelarik. Gustatu zait bere idazkera: jatorra, aberatsa eta ahozkotasunetik oso-oso gertukoa.

Ez dakit benetan nobela bat den, edo istorio bilduma, edo barruan istorio bilduma duen nobela bat. Hori ere gustatu zait: istorio bat beste istorio baten barruan... edo istorio bat, istorio baten barruan dagoen istorioan txertatua ;-). Aiako Jose Frantzizko Tejeriaren istorioa Euskal Gaizkileak podcastetik ezagutzen nuen. Ilusioa egin dit liburuan ikusteak (Nire buruarentzako oharra: agian merezi du podcast horiei beste buelta bat ematea).

Protagonistarekin gustura. Jubilatu berri, unibertsitatera joaten hasten da. Oraindik urte batzuk falta ditut jubilaziorako eta ez dut normalean horretan pentsatzen, baina... ze demontre! Nik ere beste horrebeste egingo nuke! Horrez gain, ama lagundu eta amaren istorioak entzun. Badira hainbat urte ama hil zela eta azken urteetan ez zuen burua ondo. Hori galdu nuen: bere istorioak haur-gaztetan baino arreta handixeagorekin entzuteko aukera. Badut horren damurik!

Gustatu zait protagonista logofiloen txokoa sortu eta hitzen doinuez hitz egiten duteneko pasartea. Doinuaren baitan dago muina. Erre eta te-zetak hitz gogorren adierazle dira euskaraz: eloRRRdi, aranTTTZZZa. Bere baitan dute laztasuna... "Espino"-ak ordea, non du arantza?

Ingelesezko testua nuen irakurtzeko markatuta, baina gaztelaniazko itzulpena argitaratu berri dut: No Hablaras. Imperio, identidad y la politica del lenguaje. Aukera baliatu dut gaztelaniaz irakurtzeko.

Aspaldian irakurri nuen beste liburu bat ekarri dit gogora: "Aquí se habla", Mark Abley-rena. Estilo bera dute biek. Lan dibulgatiboa, zientifikoa, ondo dokumentatua, baina arina, gustura irakurtzeko modukoa. Nola lortzen dute? Idazkera egokitu egiten dute, kronika periodistikoaren estilora hurbiltzeko; kapitulu bakoitza istorio batekin hasi; protagonistei garrantzia eman eta haien buruan sartu (zer pentsatzen zuten, euren motibazioak...) Kontua ez da den-dena jaso zen moduan azaltzea, baizik eta istorio partzialen bidez, historiaren ikuspegi osoa ematea.

Hainbat hizkuntzen prozesuak deskribatzen ditu, gertukoak eta urrunak... baina den-denak pentsatu baino ezezagunagoak. Horietako hiru sakontasunez aztertzen ditu (Galesera, hawaiiera, txinako kantonera) eta besteok... transizio moduan, afrikanerrera, esperantoa, hebreera., yidia

Apunte batzuk (bitxikeriak):

• Galesera. Ba al zenekiten galeseraren aldeko borroka desobedientzia zibilez eta baita borroka armatuaz ere zipristindua izan dela? Nik ez, Gaur egungure artean puri-purian dauden ideia batzuk bertan ageri dira indar handiz gurean baino askoz urte lehenago: lurraldetasuna, arnasguneak, arnasguneak bizirik irautearen dimentsio politiko eta ekonomikoa...
• Afrikannersera apartheidaren hizkuntza izan zen. Agian horregatik hartu zuen ingelesak pisu gehiago: edozer hobea, afrikannersen nagusitasuna baino. Denbora behar izan da gauzak bere lekura eramateko. Gaur egun hiztun beltzak dira hizkuntza defendatzen dutenak.
• Desagertzetik oso-oso hurbil egon zen hizkuntza da Hawaiiera. Ia suntsitu egin zuten eskolak izan dira berpizkundearen moterea.
• Txina oso belgierantea da hizkuntza gutxituekin. Kantonera hizkuntza handia eta prestigiozkoa izan da, baina gaur arriskutan dago.
• Bada yidisharen eta hebreeraren arteko hizkuntza-gatazka moduko bat, oinarri politikoak dituena. Yidisha da, gaur egun, ezkerraren hizkuntza.

Iruditu zait hizkuntzaren eta boterearen arteko loturak dezente ondo aztertzen dituela,