Erabiltzailearen profila

McKenzie Wark Euskal Herrian egon da abenduan, Badalab, Jakin eta Kontseiluak gonbidatua. Beren liburuan oinarrituta, herrigintzaz, militantziaz eta aktibismoaz gogoeta egiteko prozesu bat abiatu nahi zuten. Horrek bultzatu ninduen liburua irakurtzera eta, tamalez, horrek baldintzatu nau liburua irakurtzeko garaian. Tamalez diot, liburua asko gustatu zaidalako, eta, agian zerbait galdu dudalako, hiru gai horiei buruzko ideien bila ibili naizen bitartean.

Edonola ere, Durangoko azokan aurkeztu eta mahai-inguru bat antolatu zuten horretaz jarduteko. Kronika hemen idatzita dago: badalab.eus/m-wark-hizkuntzarekin-jolasteak-gogoa-ematen-dizun-ideal-hori-asmatzeko-aukera-ematen-dizu/

Liburuan hainbat gutuna jasotzen dira, nik neuk lau multzotan banatuko nituzkeenak: (a) Lehen eta azken gutunak haur-gazte eta gazte-heldu zen McKenziei zuzendutakoak dira, bere buruari, alegia. (b) Bigarren multzoan, amari eta ama papera jokatu zuten arrebei zuzendutakoak daude batez ere. (c) Hirugarren multzoan, maitaleei zuzendutakoak. (d) Gainerakoak "beste batzuk" izenburupean daude bilduta.

Bere buruari gutunak idaztea ariketa polita da. Zer esango zenioke gaztetako ZU horri? Oso galdera potentea da. Beste modu batean erabili izan dut formazio-saioetan: "Bisualizazio-ariketa bat egin. Imajinatu erretirotik gertu zaudetela. Atzera begiratu eta zuen lan-ibilbide osoa ikusten duzue. Ikusten duzuen horretatik zer gustatzen zaizue eta zer ez? Etokizuneko ZU horrek zer esango lioke orain zareten ZU horri? Zer gomendatuko lioke? Ondo eginez gero, oso ariketa potentea da.

Liburuan deigarri egin zaizkidan beste ideia batzuk:

• Femunismoaren ideia proposatzen du... feminismoaren eta komunismoaren arteko fusioa. Ez dakit ondo ulertu dudan... baina komunitarismo berri baten moduan irudikatzen duela iruditu zait.

• Transizioa gorputza hackeatzeko modu bat dela dio. Kultura trans baten beharra defendatzen du. Helduleku bat transizioan ari diren pertsonak zeri heldu izan dezaten. Horren baitan ikusten ditu Rave-ak. Rave-ak festa hutsak baino gehiago dira. Badute mobilizaziotik asko. Egungo manifestazioen edo mobilizazioen moduan "errituak" dira neurri handi batean: gure taldetasuna elikatzea helburu dute, zerbait aldarrikatzea baino areago.

• Inperfekzioaren aldarri nabaritzen da. Emakumea ideal platoniko bat dela aldarrikatzen du, dgitan existitu ezin duena. Trans-mugimenduak ideal hori kolokan jartzen du.

• Bere buruari idazten dion azken gutunean, idazle eta intelektuala izateko moduaz ari da: "Ez zara inon izan autoritatetatik idazten duela uste duen idazle-mota. Ulertzeko idazten duzu, irtenbideak bilatzeko". (Orain arte) Hacker manifestua izan da bere libururik ezagunena. Irakurri dudanagatik teknologia mundua eraldatzeko tresna gisa erabiltzea proposatzen zuen bertan. Horrekiko nolabaiteko nostalgia nabari zaio: "Forma emergenteen abangoardi bat zegoen egiaz. Eta, abangoardia guztiei gertatu zitzaien bezala, guk ere galdu egin genuen". Lan akademikoa egiteko bi modu ere aipatzen ditu: (a) eremu batera heldu, bertan egokitu, kolonizatu, lurra landu... eta datozenentzat bide bat irekita utzi; (b) transitatu; eremura heldu, ikusi, gozatu, iritzia eman, eta hurrengo eremu batera abiatu. Bigarrena du gogoko.

• Identitateaz ere aipu interesgarriak ditu. Iraganari begiratu, eta "nor zen" baino areago "nor ez zen" gogoratzen omen du. Modu ederrean azaltzen du: "Gizona nintzen, senarra nintzen, aita nintzen. Orain gure haurrek aita esaten dioten emakume bat naiz"

• Parrafo bat du erabat ikonikoa. Eskerrak Emateko Egunean, bikotekide-ohiarekin eta oraingo bikotekidearekin biltzen delarik egiten duen gogoeta da: «Niretzat hementxe da politikoa pertsonala. Nire barruan geratzen den borroka honako hau da: mundu bat lortzea non denok elkarrekin eseriko baikara Eskerrak Emateko Egunean, maite ditugun guztiekin, eta non aulki bat utziko baitugu libre, behar duenarentzat.» Koherentziaren aldarria dela iruditu zait.

• Zibele ama jainkosa handia da, naturaren boterea duena. Wikipediaren arabera "Zibeleren apaizak (galli) zikiratuta zeuden, eta emagizonak ziren". Zibele jainkosari gutun bat zuzentzen dio. Hor ere gogoeta interesgarriak egiten ditu: "Gutxien daukatenek behar dituzte jainkoak gehien" edo "Boterearen jainkoak daude. Beren jainkoak eta gureak, jainko berberen aurpegiak dira".

Jokin Azpiazuren epilogoa ere oso potentea da. Oso politikoa ere bai... eta askoz esplizuagoa.

Liburu berezia da. Gaiaz gain, balio literario handia duela iruditzen zait. Berezia da Mikelek istorioak (historiak) nola txirikordatzen eta lotzen dituen, bizitza bera halakoxea dela erakusteko. Burgosko auziaren inguruko liburu bat izan nahi, baina askoz gehiago da. Epaiketaren galdekatze-zatiak han epaitu zutenen bizitzarekin lotzen ditu (epaiketaren aurretik eta epaiketa eta gero); horiek ere Mikelen beraren bizitzaren pasartearekin eta beste hainbat burkideren historiekin. Pasarte horietako batzuk oso ezagunak dira, baina ikuspuntu berri batetik kontatzen ditu. Bitxia egin zait Mikelek bere buruari buruz hitz egiten duenean hirugarren pertsonean hitz egitea: agian beharrezkoa zen distantzia pixka bat hartzea, historia hobeto kontatzeko.

Bitxikeria bat

Oso ezaguna da Burgosko auzian epaituak zutik jarri eta Eusko Gudariak kantatzeari ekin ziotenekoa. Militarrek euren sableak atera omen zituzten, errebelio bat zelakoan. Oso irudi potentea da. Gabriel Arestik poema bat idatzi zuen pasarte horretan oinarritua. Oskorri taldeak abestu zuen... are gehiago Oskorri taldeari izena eman zion. Honela dio:

Irrintzi bat entzun dugu ezpataren aurrean oskorria zabaltzen da euskaldunen lurrean (aukera baduzue, osorik irakurri)

Kontua da, liburuan Itziar Aizpuruak kontatzen duenaren arabera, epaituek propio erabaki zutela "irrintzia" ez aipatzea, oso folklorikoa zelakoan.

Azkenaurreko atala

Azkenaurreko atala oso gogorra egin zait, lekuak eta pertsonak oso gertukoak zaizkidalako. Amaren etxea Floridatik gertu zegoen. Nik orduan 18 bat urte izango nituen. Igande goiza zen. Eguerdi partean (agian lehentxeago) etxetik atera nintzen, egunkaria erostera eta buelta bat ematera. Katedralaren ondora iritsi nintzenean mugimendu arraroak ikusi nituen. Akordatzen naiz tipo bat korrika ikusi nuela eta eskopeta handi bat zuela iruditu zitzaidala (agian asmatu nuen, dena oso azkar izan baitzen). Ahalik eta lasterren urrundu nintzen handik. Gerora prentsagatik jakin nuen gertatutakoa.

Liburuan aipatzen den La Palma taberna oso ezaguna izan zen Gasteizen: han gosaltzen genuen, gaupasa egiten genuen bakoitzean. Liburuan aipatzen den Lopez de Abetxuko koadrillako lagun baten anaia da (laguna minbiziz hil zen, pandemia garaian). Txetxu ere ezagutzen dut, nahiz eta gutxitan ikusi eta orain arte istorio honekin erlazionatu ez.

Azken oharra

Wikipediaren arabera tinta ikustezina deritzo paper batean idatzitakoa ikusten uzten ez duen tintari . Erreaktibo bat behar izaten da tinta horrekin idatzitakoa ikusteko: gehienetan nahikoa da beroa. Tinta ikusezin sinpleena limoi-zukua da, baina ARROZ-URA ere erabili daiteke horretarako.

Interneten ikusia: "El «euskal noir» o thriller vasco es un subgénero de la novela negra y policíaca ambientada en el País Vasco". Ederki... baina jarraian ageri diren nobela guztiak gaztelaniaz idatzita daude (bat edo beste gerora euskarara itzuli badute ere).

Aitortzen dut (ez da lehen aldia) oso nobela beltz gutxi irakurri dudala euskaraz, generoa gustatu arren. Aitorzen dut, halaber, aurriritzi asko izan ditudala horren inguruan.

"Dena Eskaini Nizun" oso liburu txukuna iruditu zait. Kapitulu laburrak izateak eta bi garaiak etengabe tartekatzeak irakurketa erraztu eta arindu egiten dute asko. Liburuak engantxatu egiten du. Azken kapituluetan ezin liburua utzi... zer gertatu den jakin arte. Hori oso seinaile ona da nobela beltza batean.

Pasarte batean (ez dut orria apuntatu) Vazquezek gaztetxo bat ekartzen du ikerketan ordenadoreekin laguntzeko. Gustatu zaizkit gaztetxo horrek Asiaini eman dizkion azalpenak.... pertsona bat interneten nola ikertu. Ez dakit ikerketa horiek horrela egiten diren ala asmatutakoa den, baina sinisgarria iruditu zait.

Ondo. Txukuna.