Joemak eta polasak

Argi dago poema liburu hau... bitxia dela. Bitxitasun horretan bilatu ditugu liburu honen jenialtasunak, baita txorakeriak ere.

Iñigo Astizek, poema hauetan, jolasari ematen dio protagonismoa. Behar dituen hitz eta hizki guztiak aldatu, puskatu edo biratuko ditu, orrialdeetan haren jolasak irudikatzeko. Unibertsitatean izan genuen hitzaldian, Iñigo berak azaldu zuen moduan, liburu honek ez ditu literatur generoen arauak edo inork inposaturiko "kalitate estandarrik" bete nahi, haren irudimena eta jolasteko gogoa izanik arkatzaren gidariak.

Hasiera batean agertu daitezken aurreiritziak gainetik kenduta, joema eta poemetan, autoreak irakurleari ondo pasatzeko eta hitzekin egin dezakegun magia ikusteko oparitzen dion espazioa estimatzen duzu. Iñigoren irudimenak orrialde hauetan mugarik aurkitzen ez duen modu berean, irakurleok ere milaka ikuspuntu eta interpretazio bizitzeko aukerak ditugu (adin kontuez ahaztuz).

Iñigoren lumak, Maitere Mutuberriaren koloreen laguntzarekin, bi mundu zoragarri hauek nahasten dituen perfektuki inperfektua den altxorra oparitzen digu, "The best of both worlds" (Hannah Montana, 2006).

Joemak eta Polasak ez da poesia-liburu arrunta,ez du errima perfekturik bilatzen, ezta poesia klasikoan murgildu nahi ere. Hori alde batera utzita, jolaserako gonbidapena da. Poema bakoitza zure irakurketa momentua berezia egingo duen pieza txiki bat besterik ez da izango. Poema laburrak dira, bai, baina umorez eta irudimenez beterikoak, eta askotan ustekabean irribarrea aurpegian marraztuko dizutenak.

Hitzekin jolasten du, horien ahoskera eta esanahiez baliatuz, eta horrek sortzen duen jolas hori da, hain zuzen, liburu honen berezitasunetako bat. Maite Mutuberriaren ilustrazioen helburua ez da soilik testua apaintzea, baizik eta hitz eta irudien artean armonia eta elkarrizketa bat sortzea.

Ez da arraroa liburu hau haurrei zuzenduta dagoela pentsatzea, baina egia esan, helduek ere badute liburu hontaz gozatzeko aukera. Bere umore fina, ironia puntuak eta bigarren zentzu hori bilatzea ere esperientzia izan daitekeelako helduentzat.

Orokorrean, literatura baliabide bikaina dela uste dugu. Nahiz eta haurrentzat batzuetan zaila izan poema guztiak ulertzea, ulertzeko prozesu honek literatur gaitasunak garatzeko balio du. Ikasleak hitzak, esaldiak, poemak… aztertzen aritu beharko dira. Hau oso aberasgarria dela uste dugu, edozein liburuk ez baitu aukera hau ematen. Gainera, irudi bakoitzak poema bakoitzarekin lotura dauka eta horrela haurren interesa piztu daiteke. Irudimena lantzeko liburu ezin hobea dela uste dugu.

Joema eta polasa, dena da nahasketa bitxia. Liburu hau ez da ohiko olerki bilduma, haur zein heldu, ondo pasa nahi duen edonorentzat egina. Irakurleak ez du soilik irakurtzen; parte hartzen du, poemekin bat egiten du. Hitz-jokoek eta esaldi xelebreek gidatzen dute bidaia hau.

Hasieran normaltasun bat bilatzen dugun horretan, liburua arraroa egiten zaigu, baina agian, arraroak gu gara, etengabe normaltasun hori bilatzen baitugu. Beraz, normaltasun hortatik atera nahi izanez gero, murgil gaitezen askeak sentitzen garen joema eta polas hauetan.

Azken orria itxita ere, liburuaren barruan gordetzen diren hitz-joko, errima, h u t s u n e eta jolasak amaigab∞k direla ohartzen gara.

Hemen dituzue zuen jarraitzaile batzuk Maite eta Iñigo As…ATXIS!

Liburu hau poesia-liburu bat da, baina ez “poema klasikoak” aurkituko dituzun horietakoa. Poema laburrak dira, sinpleak baina originalak, eta Maite Mutuberriaren ilustrazioekin batera doaz beti. Hitzek eta irudiek elkarri erantzuten diote, eta horrek egiten du liburua berezi.

Ez da zertan kronologikoki irakurri, ezta dena ulertu ere. Liburu hau esperientzia bat da, jolasa: zabaldu, irakurri poema bat edo bi, begiratu marrazkiak, itxi, eta beste egun batean berriz hasi. Askok uste dute haurrei zuzenduta dagoela, baina egia esan, helduek ere badute zer aurkitu hemen.

Joemak eta Polasak lehen Hezkuntzako haurrengan poesiarekiko interesa pizteko liburu dibertigarria eta erakargarria dela uste dut. Kolore biziz beteriko ilustrazioek eta egunerokotasunarekin lotura duten poemek irakurle txikien arreta erraz harrapatzen dute. Testu askok jolasa eta umorea dituzte oinarri, eta horrek irakurketa esperientzia atsegin eta dibertigarria bihurtzen du. Idazlearen estilo originalak irudimena lantzen laguntzen du, eta hori baliagarria izan daiteke eskolan poesia lantzeko lehen urrats gisa.

Liburu hau irakurtzen hasi naizenean ulertzeko zailtasunak izan ditut. Egia da, irakurtzen joan ahala ulermena handitzen joan dela. Diseinuen aldetik oso polita iruditzen zait liburua, marrazkiak oso originalak dira eta poemen ideiak oso argi islatzen dituzte. Haurrak literaturara eta bereziki poemetara hurbiltzen hasteko apur bat zaila dela uste dut, hitz jokoengatik ulermen arazoak izan ditzaketelako. Orokorrean originala eta entretenigarria.

Joemak eta polasak Iñigo Astizek idatzitako poema liburua da. Bertan euskarazko poemak agaertzen dira, Maite Mutuberria ilustratzaileak egindako marrazkiez osatua dagoena. Egileak dio liburu hau edozein adinetarako zuzendua dagoela.

Gure ustez, liburu honek originaltasun handia erakusten du, normalean haur eta gazte literaturako liburuetan ikusi ezin daitekeena, izan ere, oso errepikakorrak baitira istorio asko. Poesia nahiko gutxitan lantzen da haurrekin eskoletan eta liburu honekin era originalean landu daiteke, hala nola, hitz jokoen bidez edo elementu ezberdinen bidez (buruz beherako esaldiak, alderantzizko esaldiak…). Hitz joko asko daude zentzurik gabeak edo nolabait esateko, norabiderik gabeak. Horri esker, poemek eramaten gaituzten mundu imaginatiboari lekua utzi diezaiokegu eta horrela beste modu batera gozatzeko aukera ematen du. Honen ondorioz pentsatzen dugu aukera egokia dela liburu hau lantzea, literaturaz gehiago ikasteko beste modu bat delako, eta ez betiko liburuak irakurriz ikasteko.

Gure ustez, liburu oso originala da, normalean haur eta gazte literaturako liburuetan ikusten ez dena. Oso gutxitan poesia lantzen da haurrekin eta gainera era originalean lantzen da, hau da, hitz jokoak ditu, elementu ezberdinak ditu, hala nola, puntuak hitzen artean, buruz beherako esaldiak, alderantziz irakurri beharreko esaldiak etab.

Poemak irakurtzean konturatu gara umorezkoak direla, eta grazia dutela. Gainera, lehen hezkuntzako haurrentzat egokiak badira ere, helduagoek ere irakur dezakete, eta grazia egin diezaiekete. Guri irakurtzen geunden momentuan grazia egin zigun.

Gainera, uste dugu hainbat jarduera egin daitezkeela horrekin, ez baita asko lantzen gai hori, eta interesa piztu dakieke, betiere haien hiztegira egokituta.

Honen ondorioz pentsatzen dugu egokia dela liburu hau, literatura lantzeko beste modu bat delako, eta ez betiko liburuak irakurriz.

Liburu hau poema bilduma bat da, haurrentzat bideratuta dauden poemak aurki ditzakegu hemen. Izenburuak erreferentzia egiten duen bezala poema bakoitzak hitz jokoak ditu (errimak aho, korapiloak, humorea...) eta haurrentzat dibertigarria da. Pertsonalki oso baliagarria iruditzen zaigu, haurrekin poemen lanketarekin hasterako garaian umorearekin jokatuz hainbat gogoeta egitera bideratu ditzazkegulako.

Poema bakoitzak bere marrazkia dauka poema horretan agertuko dena errepresentatuz. Istorio bakoitzak haurrentzarako idatzita dago, hala ere haurra ez den gazte zein nagusiek ere irakurtzeko aproposak dira.

Nabarmentzeko beste puntu bat poemen arintasuna izan daiteke. Poemak laburrak direnez, errimekin eta umore puntu horrekin, bilduma honen irakurketa asko errazten du. Arintasunez batetik bestera pasatzeak asko lagundu dezake ikasleekin lan egiterako garaian

Iñigo Astizek idatzitako poema liburu hau haurrentzako erakargarria eta originala dela iruditzen zaigu. Hitzekin eta letrekin jolasten du modu desberdinetan eta marrazkiz josita dago, haurrentzat oso erakargarria dena. Hizkien forma eta ordenarekin jolasten du, errimak erabiltzen ditu, asmakizunak daude... Entretenigarria da eta haurrek denbora ona eta dibertigarria pasatzeko liburu egokia dela pentsatzen dugu. Familiarekin, ikaskideekin zein lagunekin irakur daiteke. Gainera irudimena lantzeko eta garatzeko aukera ematen du eta gai asko jorratzen dituenez asko ikasi daiteke. Adibidez, naturaren ezaugarri batzuk aipatzen dira eta horrek haurrei interesa pizten die hain ohikoak ez diren gaiak ezagutzeko aukera dutelako eta naturarekiko harremana zabaltzen delako. Horrekin batera, poemen mundura hurbiltzen eta murgiltzen laguntzen die, izan ere, haurrekin normalean ez dira poemak sakon lantzen eta aukera paregabea dela uste dugu.

Iñigo Astizen poema liburu hau ez da ikustera ohituta gauden olerki bilduma arrunt bat, letrekin, hitzekin, esanahiekin, soinuekin eta ilustrazioekin jolasten duen obra bat da, ikutu umoristikoak dituena.

Gure kasuan, etorkizuneko irakasle izango garen honetan, ikusi ahal izan dugu umeek literaturarekin duten lehen kontaktua poesiarekin izan ohi dela eta literatura mota hau itzalean geratu ohi dela. Gainera, orokorrean, poemak astunak izan daitezke haurrentzat eta interpretaziorako zailak. Baina, Iñigo Astizen poema liburu hau aukera egokia da haurrekin olerkiak modu arin, dibertigarri eta originalean lantzeko.

Izan ere, bertan ageri diren poemek hitz jolas umoretsu zein jolas bisual ugari planteatzen dituzte, haurrak poemetan murgilduz. Gainera, gai anitzak lantzen dituztenez, ez dago aspertzeko unerik. Poemak amaitu direla pentsatzen baduzu ere, aurkibidea irakurtzen hasi eta hori ere beste poema bat dela ohartzen zara, berriz ere idazlearen originaltasuna agerian utziz.

Amaitzeko, Maite Mutuberriaren ilustrazioak ere, ulermena errazten duten marrazki oso dibertigarri eta originalak iruditu zaizkigu.