Kritikak eta Iruzkinak

Gauza bat jaukak ona, gerrako deskribapena: frenteko, kuarteleko zein erretaguardiako bizitzia ondo usaintzen dok (sic) eta bajirudik autoriak esperientzia nahikua dakala halako bizipenetan.

Ondo jagok, baiña esango najeukek itzulpena flojua dala eta horrek irakorketia oztopatzen dabela. Erritmua geldi xamarra, gaurko usarixorako: liburu erdixa pasau bihar izan dok hiru protagonistetatik birek alkarrekin tope egitteko.

Bere kodigo formalekin dakadazen arazuak gaindittuta, mamiña dok hamen inportantiena. Idazliak berak jiñok modu garden-gardenian: "Gaiari buruz hitz egitea lagungarria dela ohartu naiz. Onura asko dakar. Ez niretzat bakarrik. Horregatik idatzi dut liburu hau. Irakurle maitea, ez dakit zein den zure egoera... Depresioan aurkitzen bazara, gauza asko azpimarratu nahi dizkizut (...)". Nere ustez, ondo baiño hobeto lortzen jok helburua; eta liburu hau aldian izango juat beti, nere inguruko batek premiñia dakanerako. Eskerrikasko Iñigo.

Hartu juat astixa, kantuak entzunez kontakizuna irakortzeko, eta bikain. Oso errekurtso ona. Esango najeukek, tipo honendako, norbere buruaz barre egitteko gaittasuna klabia izan dala zulotik urtetzerakuan. Oso garrantzitsua dok hori. Edozeiñek ezin jok.

Aber, oso ondo jagok nere interes nagusixan aldetik (terapeutikua). Batez be depresiño zeinuak daken lagun edo pazientiekin erabiltzeko errekurtso modura hartu juat, eta zentzu horretan URRIA dok. Are, depresiñua izan barik be norberak egun tristiak dittuazenerako be baleko ikuspegixak etara leikiazela uste juat.

Literarixo aldetik ostera, ejem... Ni ez nauk autoridade bat, ezta gitxiago be (arrantzaka dabillen astotxua baiño ez) baiña irakorle modura, testua kontsistentzia gitxikua begittantzen jata. Ahuak emon ahala botatakua. Esaldi preszindible nahikotxokin. Nik neure buruandako idazten dittudazen parrastaden modukua. 😃 Biharbada gidoigintzian deformaziño.profesionalez, eta monologuen usain nabarmenakin (antzerkizalia naiz, baiña ez monologozalia) Etxata larrixa iruditzen, e? Horrek be (espontaneidadiak) balixo haundixa jaukak, batez be arlo terapeutikuan, eta lehenago esan juat: horixe izan dok neretako lehentasuna, liburu hau jiratzefakuan. Pozik beraz. Eta irakortzeko gogoz. Momentu honetan, "etenaldi musikala" eginda, autorian gomendixua fin jarraitzeko. 😉

Euskal Herrixan neoestalinismua furixadan dagon honetan, kuriosua izan dok 70 hamarkada hasierako gerra hotzan giruan sartzia (hain luzia izan zan eze, fase asko izan ei jittuan). Oso gitxi jakixat horri buruz, baiña (hasieran uste nebanan kontra) idazliak ba jekixan zeozer bai. en.wikipedia.org/wiki/Helen_MacInnes Horretara, espia/diplomatiko/kazetari/politiko entsalada horretan esaten ez dirazen gauzak gehixago dittuk agerikuak baiño, eta horrek siñisgarrittasun haundixa emoten jetsak kontakizunari. Gaiñera, bigarren zatixian erritmo literarixua be pizten joiak (oso ondo graduauta jagok liburuan zihar), Italiatik Suitzara egindako igesaldixan kazarixak ehizara hurreratu ahala.

Eta bere garaiko beste topiko bat: Irina, protagonistetako bat. Emakume despoderatua. Bizitzan luma galdua legez mobitzen dana, beti iñoren menpe. Pasmatua. Bakarrik izkiña guztietan desmaiatzia falta jakok.

Edozelan be, liburuan azken zatiko igesaldixa oso ondo kontauta jagok. Bide batez, Hegoaldeko Tirol ezagutzen (bihotzez austriarra, politikoki italiarra).

Despiste jokuan, idazliak eta pertsonajiak dana dakixela baiña irakorliak ostirik bez, hori sentsaziñua emoten jok. Nahitta ala nahi barik? Agatha Christien beste ha irakortzian sentidu neban gauza bera dok, biharbada espien eta diplomatikuen nobelen konbentziño bat?

Jode, gure etxian gerra hotzak asko molatzen juan, e? 🤣 Oinguan, "mundu librera" iges egin daben disidente txekiar baten ehizia. Kastrexanana baiño idazkera eskasagua jaukak (itzulpena ete?) eta tramia, ba tira, interesgarrixa dok baiña ez hainbeste. Momentuz, espia joko konbentzional xamarra, testosterona eta koñak usain askokin (Michael Caine setentero bat imajiñau, bere espia laguna seduzitzen).

Fiña, atsegiña, pozgarrixa. Nahiz eta bestsellerren erara idatzitta egon (etxera etortzeko desiatzen, liburua irakortziarren!), nahiz eta AEBetako entretenimendu industrixan txertatuta egon (autoparodia pixkatekin, eta happy endetan jauzi barik), nahiz eta historixian ardatza emakumien arteko harremanak izan (ni be pixkat andratxua nok), originaltasun haundiko liburua begittandu jatak, eta esango najeukek kultura txinatarran eragiñez dala hori. Asko jaukagu deskubritzeko hor.

A, eta bigarren zatixian be bajagok guraso zaharren zaintza eta alzheimerrari buruzko zatitxorik, kasu honetan umoretsua eta hunkigarrixa (Hong Kongeko lady Ina).

Giro politta emon jok liburuak bigarren zatixian. Lehelengo parteko amama erretxiña horretatik, bere amesak eta arazuak dittuan gazte baten bizitza interesgarrixa ezagutzera pasau gaittuk. Ez jakixak nahitta ete dan, baiña hala bada oso errekurtso ona dok: lehelengo zatixan, "ixa berbetan ez dakixan" amama bat aurkezten jaku; bigarrenian, ostera, ondo baiño hobeto dakixan gazte bat agertzen dok... bere hizkuntzan noski. Beste kulturetatik datozen etorkiñen intelijentzia neurtzeko kontu haundixian euki biharko geunken gauzia.

Batan eta bestian artian, jakiña, Txinako kultura eta arau sozialak bebai agertzen jakuz, gurien aldian hain diferentiak. Umore briztadaren bat be bajagok: kortesian izenian gonbidapenei hiru bidar ezetz esan bihar jakela diñuan arau hori (absurdo xamarra, eta hamen be neurri txikixaguan ikusi izan dotena), kalkulu-errore barregarri pare baterako atxakixia.

Alde kulturalaz gain, ama ezkor eta larrixen erretratua ona dok - eta guraso zaharrak zaindu dittuan edozeiñek ondo ezagutzeko moduko egoera tragikomikuak deskribatzen jittuk.

Amaren "stock"etik beste aletxo bat, seguraski Radio Euskadiko "Pompas de Papel" saiuan rekomendaziñoren baten ostian erosittakua, amak askotan egitten zeban legez. Ondo hasi dok: probisionalki, "mujeres al borde de un ataque de nervios" azpigeneruan sailkatuko najeukek, baiña txinatar kulturian aldaeriakin.