1896ean, "Biblioteca Bascongada de Fermín Herrán" argitaratzen hasi zen. Bilduma horretan, Herranek euskal gaiari buruzko …
Labairuri autoridadia kendu barik, ez dok ahaztu bihar XIX mende amaieran idatzittako testu bat irakortzen gabizela, orduko zientzia/historia ezagupenekin, itturri oso illunekin. Orduko estiluan, baieztapenak kategorikuak dittuk; baiña ondo ikasi juagu horrek berak baieztapenen gaiñeko zalantzia ekartzen dabela...
Antropologueri behiñ eta barriro aittu izan jetset, gizakixan portaeria jasotzia ez dala bakarrik antxiñako kontuetarako egin bihar. Aro Garaikidia be ikergai interesgarrixa izaten dok, liburu honetan ondo ikusten dan modura. Balixo gehigarrixa dok protagonistetako asko bizirik egotia: hain zuzen be, liburu hau hain irakorterrez eta fresko egitten dabena, baitta kontatzen dirazen gertakarixak zuzenian bizi izan ez dogun jentiandako be. Beste balixo erantsi bat: autoriak bere elkarrizketetan-eta bildutako audio artxibuak interneten entzungai egotia. JM Barandiaran eta halako autorien pare bildur barik ipintzeko moduko liburua.
Barbacanako urmaela Guardiako herrian bertan orain dela 2100 urte eraikitako urmael handi bat da, Europan …
Ikerketa sakonak egittia ondo dago, baiña gero dibulgaziño ona egitten ez bada, ikertutakua ezin da gizarteratu eta balioetsi. Liburu honek ederto betetzen dau helburu hori, 1998an Guardian obra batzuetan agertu zan SORPRESOI hau azalduta. Altxorrik baliotsuena ura da eta!
Eta ezker abertzaliakingo mobidak, noski. Hara nun, kontakizunik argigarrixena Ermuko "Anarkitarrak" taldekuak egitten daben:
"Gorka: Por ejemplo nosotros teníamos mogollón de fuerza en el movimiento de la insumisión y HB realmente no estaba a favor de la insumisión. Me acuerdo que ellos decían "servicio militar en ETA militar". O sea, sí a la mili pero vasca.
(...)
Miguel: Éramos Anarkitarrak en todos los sentidos. La de "Cabeza cuadrada" la hice de mosqueo cuando nos empezaron a llamar drogadictos y no sé qué, cuando ellos estaban todo borrachos bebiendo ginkas. Drogadictos sí, pero cuando hay que estar tirando piedras a la Guardia Civil estoy yo, y tú en el bar diciendo tonterías.
(...)
G: Era el día de boicot a los productos franceses y nosotros en la txosna pidiendo pacharán Zoco, Cronenburg....
M: Éramos muy tocahuevos y no nos partieron la cara porque nos conocían del pueblo (risas).
(Galdera): Ya veo …
Eta ezker abertzaliakingo mobidak, noski. Hara nun, kontakizunik argigarrixena Ermuko "Anarkitarrak" taldekuak egitten daben:
"Gorka: Por ejemplo nosotros teníamos mogollón de fuerza en el movimiento de la insumisión y HB realmente no estaba a favor de la insumisión. Me acuerdo que ellos decían "servicio militar en ETA militar". O sea, sí a la mili pero vasca.
(...)
Miguel: Éramos Anarkitarrak en todos los sentidos. La de "Cabeza cuadrada" la hice de mosqueo cuando nos empezaron a llamar drogadictos y no sé qué, cuando ellos estaban todo borrachos bebiendo ginkas. Drogadictos sí, pero cuando hay que estar tirando piedras a la Guardia Civil estoy yo, y tú en el bar diciendo tonterías.
(...)
G: Era el día de boicot a los productos franceses y nosotros en la txosna pidiendo pacharán Zoco, Cronenburg....
M: Éramos muy tocahuevos y no nos partieron la cara porque nos conocían del pueblo (risas).
(Galdera): Ya veo ya. "Tu estrellita roja a mí me la trae floja". ¿En Ermua no teníais movidas o qué?
M: Lo de la estrellita roja era de Fontxo, porque dentro de la asamblea de jóvenes de Ermua también estaba el rollito más rojo que eran los de EMK y los de Jarrai, que entre ellos había movida, claro. Que si los chinos, que no sé qué... Nosotros nos reíamos de rodo. Yo me puse la estrella negra para ir en contra y luego ninguna".
Liburu honetan, punk urtiak intentsidade haundiz bizi izandako jentia agertzen dok (eta batzuk ondiok hortan jabizak). Askok errepikatzen daben gauzia dok, egilliari esker oneko berbak: izan be, bilketa lan hau egin ezian, lekukotasun hori ez zuan iñun be jasoko, eta memorixan diskuak grabautako taldiak baiño ez zittuan geratuko (talde guztien %10, edo gitxiago).
"Llegó un momento en el punk en que la gente se cansó de escuchar siempre lo mismo. Todas las bandas reivindicaban lo mismo en diferentes barrios, ciudades y pueblos." (p. 243, Descendencia Dudosa).
Hau halaxen dok, eta hain zuzen be horixe zuan motibua liburu hau irakortzeko gogorik ez izateko. "Zetako? Bajakixat zer esango daben barren!!". Baiña... baiña baiña baiña. Hori be oso deigarrixa egin jatak: talde guztiak antzeko gauzak kontatzen dittuez (leku guztietako gaztien bizimodua antzekua eta oso aspergarrixa zuan), baiña leku bakotxak errealidade hau bere erara bizi juan, eskualde bakotxan ezaugarrixen arabera. Eta hor ba jagok aldia, hori ba dok interesgarrixa.
1988 ingurutik aurrera punk askok hardcorerutz egin juen. Eta hori... neretako ya ez. 😉 Letrak txarrak izan arren, esaten dabena ulertzia gustatzen jatak. BAPen vinilo bat be ba jaukat, egoera oso onian (gitxittan ipiñi dotelako), eta Sarraski entzunda, nere ez-gustuan berresten naiz, eta nahi dabenari kaña pare baten preziuan saldukotsat.
Liburu hau irakortzeko gomendixua: (audio artxibuak entzungarri dagozenian) lehelengo entzun audixua; gero irakorri artikulua. Liburua bere horretsn irakorritta gozagarrixa bada, horretara ondiok gehixago. Ez horregatik! #IgoBolumena (oraintxe bertan Primitivos turbadoriak entzun/irakortzen 😜)
Eta bueno, talde onak soiñu txarrakin dagozen modura... ba kontrakua bebai. 😈 "Si no hay mata, no hay patata" eta soinu injeniari edo ekoizliak ezin jok kreatibidade/abillezixa faltia konpondu. Oin entzutzen nabillenan modura (etxuat esango zeiññññññ 😜).
Esandako legez, gorotz akustiko xarmagarri asko. Baiña... zer jakark honek? Ba, ONDO jotzen daben musikuak agertzen dirazenian, asko nabarmentzen dala. Esate baterako, Medanos de Singapur. mierdadebizkaia.bandcamp.com/album/medanos-de-singapur-maketa-y-rarezas?t=1 Kalidadia, batez be base erritmiko aberatsangaittik! Egin kontu, diskua be grabau juen, baiña masterra 1983ko ufaletan galdu zuan.
Bandcampeko maketak entzutzia, denporan bidaiatzia dok. mierdadebizkaia.bandcamp.com/ Gaztetxuegia nintzala esan juat, bai. Baiña zenbatetan entzun najuan soiñu hau edozein herrittako gaztetxe edo eszenatoki prekarixuetan? Gehixenetan, musika taldian izena jakin be egin barik. Jasotako audixo honen balixua ez dok materiala (soiñu kalidadia #ComoElCulo level, kantuak eurak be halamoduzkuak...) baizik eta garai baten lekukotasuna. Elgoibarko gaztetxe zaharra, Plaentxiakua, Lekittokua (hostalian!), Flora kaleko kasak popularra, Valentzian... gitxi, baiña hor ibillittakua naiz ni, eta barriro, kontzientzia laiñotuakin, "ardo txar honek eragiten dit noraezeko balantza"...
Eta N-634kuekin, begi bistan dok 1982 aldian argi eta garbi jeguala "benetako" eta "plastikozko" punkixen arteko aldia. Edo, hobeto esanda, 77tik aurrera zebixenak, 80ttik aurrera modara arrimautakueri jeutsen begizkua.
Joder, honek liburuak kriston balixo etnografikua jaukak. Desagertu dan Bizkaia gris eta ugartutakuan lekukotasun gitxi jaukaguz, "alkondaras"ek eta beste "viejobuvi"ak bultzatutako arpegi-garbiketa-zinematografikuan sasoi honetan. Fernandezek egindako bilduma hau dok bat. Liburuak audio adar bat be bajaukak, hamentxe mierdadebizkaia.bandcamp.com/ eta maketen audio kalidade eskasak ez jetsak bape balixorik kentzen, kontrakua esango najeukek: soiñu hori ahaztu nahi dirazen errixo zikin eta bere baztarreko zaramazko mendixekin bat jatork, eta HiFiak baiño askoz hobeto islatzen jok bertan bizi izan zirazen gaztien amorrua. Alan Lomax edo Ahotsak.com bildumetan audio kalidadiari be asko begiratzen ez detsagun modura, liburu honek zabaltzen daben leiho harrigarri honetan ZER kontatzen dan dok inportantia, eta hori oso-oso eta gordin-gordiñik jaukagu hamen. Esandako moduan, primerako biharra begittantzen jatak, etnografia edo arkeologia bihar onenen parekua bai.
