Kritikak eta Iruzkinak

Gabonetako pasartia, (musuzapixa eta beste) apartekua dok: zelako indarra, familia gris baten gertatu leikiazen gorabeherak erretratauta.

Etxakixat prologuan lupaz aztertutako testu konpleju hori hala diseñaua izan ete zan. Bai jakixat, piso illun horretako biztanle tetrikuen arteko girua oso erakargarrixa dala.

Herranen berbak dittuk noski: "No es cierto lo que dice Llorente de que (...) y en todo cuanto dice Llorente no se ve más que un fin depravado propio del espíritu malo del que están llenas las Noticias Históricas, en cuyos cinco tomos puede decirse que hay más falsedades y anfibologías que letras contienes". Bien, señor Labayru, bien pone usted en la picota la refinada doble del sofista Llorente, al que tritura usted con los propios documentos que exhibe" (p. 47). 😁 Beefan puntu honetan, gero eta interes gehixago jaukat Lorente honekin, eta bere motibaziñuekin.

Etxakixat prologuan lupaz aztertutako testu konpleju hori hala diseñaua izan ete zan. Bai jakixat, piso illun horretako biztanle tetrikuen arteko girua oso erakargarrixa dala.

Juer, 80 orrialdetako prologua. 😅 Argi geratu jatak: gerraosteko nobelagintzan ale garrantzitsuenetarikua dala hau; inpresionismo/expresionismo kutsu nabarmena jaukala (guay); baitta existentzialismua be (txungo). Hasi daigun ba.

Zer dan gero, historixako gorabeherak norbere interesetara makurtzia. Labairuk bere sektakide follaniñoak ikusten ez dittuan legez, Bizkaiko jaun tint gorenen hagiografietan ez jok "traidore" edo "txaketero" berbarik aittatzen, ez bada eze "este acto de Lope Iñiguez no sólo fue de consumado político, sino muy justificado, etc etc", 1076xan errege naparren zerbitzutik Gaztelakora pasatzen danian. Baiña logikua da, jente batek historia osuan mantendu daben konstantia dok-eta. Azken urtietan: euskal pizkundian abertzale zintzua, gero Mobimiento Nazionaleko kidia, gero democratadetodalavida...

Letra larrizko Historia baztarrian geratutakuenen historiak erakargarrixak dittuk, zati baten geure buruak ezagutzen doguzelako, eta beste zati baten geu baiño txartuago bizi dan jentia dagolako ikusten dogulako. Liburuko baztartutako pertsonaje bakotxak bere unetxua jaukak, eta erdi aldetik sumau lajeikek amaieria trajikua izango dala.

Candyk bere txakur zaharrakin dakan harremana, eta berau akabatzeko erabagixa hartzen danekua be, aittatzekua.

Bere garaiko kodeetan -1920 hamarkadan, eta askoz be geruago bebai, izar bidietako umiak hondakin sozialak ziran- ezgaitasun mentalan gaiñeko ikuspegi enpatiko eta xamurra erakusten jok autoriak. "(Lenny) Tipo jatorra da -esan zion Slimek-. Batek ez dauka buruargia izan beharrik tipo jatorra izateko. Batzuetan, iruditzen zait guztiz bestera izaten dela hori: hartu edozein tipo benetan argia dena, eta ikusiko duzu, ez dira ia inoiz jatorrak izaten".

Normalian nere puntuaziño gehixena 4kua izaten dok, 5a banako liburuetarako gordeta. Hauxe dok bat. Alde askotatik gustau jatak: kontatzen dana; egitturia; kapitulu izenburuen numeruekin egindako jolasa; elipsisak; familia desegitturatu baten be maittasunak lekua dakala erakustia; gai bildurgarrixa izango litzaketa -neretako bai- xamurtasunez, xalotasunez eta umorez gozatzia; Lanzaroteko lurra eta horra lotutako jentia; gaztetasuna eta zahartasunan elkarbizitzia; hazkundiak, heldutasun faltak eta bildurrak... gai asko, modu oso intelijente eta enpatikuan tratatzen dittuk, irakorketia interesgarrixa eta atsegiña aldi berian bihurtuta.

Istorixa latza kontatzeko modu oso erakargarrixa. Morborik ez, umien ikuspegi xaloa bai. Kanarietako bolkanak (rofe, picón) Txileko oroitzapenak ekartzen jestek.

Itxura ona. Kontakizun jostari rayueliformia. Guraso txikiteruen alaben paraderua... Fuerte hasi dok kontua, eta traza onekin.

Liburu ona begittandu jatak. Hizkuntza hautua kuriosua dok, eta etxuak oso-osorik ulertu (zeren arabera egitten dau protagonistiak andaluzieraz, baiña azken zatixan gaztelera batuaz??), baiña gustau jatak oro har. Kontakizuna ondo eruanda jagok, ez dok errez-erreza jarraitzeko, baiña historixian interesak zailtasuna gainditzen jok. Eta, panfletarixua izan barik, mezu sozial argi bat jaukak azpixan.

Ba bai: berba jarixo/ufalan azpixan kritika gogorra jagok. Zirimirixak, ixa konturatu barik, lurra sendo bustitzen daben modura, kontakizun honetako txorreo barregarrixak Kultura Administraziñuakingo, eta bereziki farandula arlokuakingo kritika zorrotza eta sakona jaukak, nepotismua, txupapollismua (txupakoñismua barik) eta artixten arteko miserixak barne, baitta osasun mentalan (anorexixian) ikuspegi interesgarrixa be. Fondo modura, eta kontakizun umoretsuan azpixan, kartzelako bizimoduan erretrato interesgarrixa be (kritikarik bihar ez dabena, deskribapen hutsakin nahikua).

Uste eze liburu hau irakurgatxa egin jakola hainbeste pertsonari. Ez nauk harritzen: punto y aparterik bako berba parrastada batek, Phil Expectorren soiñu-horma lakotxia, baiña burutaziñuenaz nekagarrixa izan lajeikek. Baiña nere ustez pose bat dok: pentsau nahi juat idazliak rekreau nahi daben jarixo kantsagarrixa dana, pertsona batzuen karakteristikua, baiña azpixan historia interesgarrixa dakala. Kontakizun talegeruaz gain (hori beti interesgarri).