Kritikak eta Iruzkinak

Dana dala, gauza baten be huts egitten dabela begittantzen jatak: etxakixat nahitta ala deskuidoz, baiña gizonezko antagonistian pertsonajia karikatura bat dok. Esan gura dot: protagonistan eta bere lagunetan, emakumien izaerian eta maittatzeko formen espektro zabala ikusi geinke (artelanen eta idazlanen bidez anplifikatuta eta edertuta). Baiña gizonezkuan erretratua askoz be sinpliagua dok, arketipo bat: matxirulotasunan alderik makurrenen sintesisa, pertsona bakarrian. :-) Horretara, nekez sinistu lajeikek protagonistia -emakume burujabe, jantzi eta sendua- halako "pajaruakin" horrenbeste maitemindu izana. Liburuan oiñ arte kontatzen danak, behintzat, ez dau halako furixadarik justifikatzen!

Zelako ondo idatzitta dagon liburua, oso gustora irakortzen najabilk. CarsonMcCullersak, AleksandraKollontaiak eta bestelako aipu feministak ugarixak dittuk -tesisan bueltan dabizen hiru emakumien eztabaidan testuinguruan- baiña ez dittuk astunak egitten, ondo ekarritta jagozak, eta lau-bost planotan egindako kontakizunan barruan (errekurtso ona, hori) liburuan erritmua ez juek eteten. Ikasi eta entretenidu!

Elementuak mahai gaiñian jagozak: (ustez) maittasun erromantikuan tranpan bete-betian jauzi dan emakume ahaldundu bat - Eskrupulo gitxiko txortalari hotz bat - Maitemiñezko furixadia. Elementuokin, idazliak bere tesisa aurkezten jok. Horixe entzunda najeukan, eta gauza akademiko astuntxo bat espero najuan. Baiña ez: elementuok gitxigorabeheta ezagutzen dittuan edozeiñek ulertzeko moduko era kaletarrian, eta aipu artistikuekin lagunduta (ez da bape astuna edo pedantia), irakorketia bizi bizi joiak. Liburuan egitturia, edo suspentsia, ondo pentsauta dagola jirudik.

Gustatzen jatak ba, artelanei erreferentziak egiteko jolas hori. Liburuan irismen anplifikatua, kanpuan info gehixago billatzia.

utore honen lehelengo liburua dotela uste juat, nobelia barik bizipen pertsonalen kontakizuna, alabian gaixoaldixan idatzittakua. Idazlia pixkat ezagututa, pentsau lajeikek "Isabel Allende faktore" bat gehittu biharko detsagula bertan kontautakuari, hau da, realismo magikuan dosis politta. Baiña horri eta umoriari eskerrak, kontakizuna arindu egitten dok, pare bat une oso dramatiko -lagungarririk bape bihar ez dittuezenak- gosez irunsteko.

Erbesteko urte (ez hain) interesgarriko bizipen pertsonalen ostian, zihero engantxau naben azken zatixa: alabiari agurra eta hiltzen laguntzia. Mundu mineralerako azken pausuak bizi izan dittuan edozeiñek ezagutzeko moduko egoerak, ezinbestian norbere esperientzia gogor baiña ederretara eruaten gaittuana. Amaiera pozgarrixakin, zeozelan esateko.

Ondiokan erderaz errezago irakortzen juat, euskeraz baiño; zentzu horretan, idazkera erreflexibo hau pixkat korapillotsua egitten jatak. Halan be, gaixan interesak aurrera tiratzen nok, eta uste juat arazo barik irakorriko dotela.

ADESeko bookcrossing kajan 1000 bidar esku artian ibillittakua, baiña sekulan etxuat hartu. #etxekoandros naizen neurrixan seguru gauza interesgarrixak ikasiko dittudazela, baiña batez be kuriosidadia jaukat, azken urtietako sukaldaritza mediatiko honetan, ze errekurtso erabilli leikiazen betiko gauzak, era diferentian esateko.

ADESeko kajatik hartutakua.

Eta kolpian osteko gizarte terroristian deskribapena... buf. Oin arteko kontakizuna interesgarrixa izan dok, baiña honek... zirrada berezixa emoten jok. Nik neuk, Txileko diktadurako azken urtietan, ez najeukan ondiok kontzientzia politikorik. Gogoratzen dotena, anekdota hutsak dittuk: Stingen kantuak... Pinocheten irudi estrafalarixua... Gerora etorriko zittuan Victor Jaran musikia ezagutzia, bere historixia, "Yo pisaré las calles nuevamente", epaiketen lekukotasunak, lagun txiletarrak -argentinuen aldian hain diskretuak, hain apalak-, doluzko cuecak, "Todo Cambia"... Irakortzen nabillen honek hutsunez betetako puzzlia betetzen laguntzen jabilk.

Karta luuuuze modura planteautako liburua dok, urjentziazko egunkarixa, familiako kontakizunakin txandakatuta. Deigarrixa egin jatak, zelan heltzen detsan idazliak Allendetarren euskaltasunan topikuari. Eta, bistan dok, osaba Salvadorren gauzak gero eta pixu gehixago hartzen juek, 1973ko iraillan 11ko kontakizun zirraragarrira allegau arte.

Arraixua! Aipu erudito BAT harrapau juat!! 158 orrialdian, "Ero maite beti amorE" letrakartelan ondoko testuan. "Amodioa zoro da beti amoraduen artean..." aipua, Eibarko 1685eko bertso zaharretakua da. "Contu barri bat susedidu da..." hasten dana. Baiña idazle jostarixan kamuflauta emoten jok, "Adarrak emaiten dira Miraballesen" izenburuakin.

Ba benga! Neu be hasi naiz irakortzen.

101 letrakartel, 102 historia. Ipoin liburuetan legez, ixa bakotxak mereziko lajeukek iruzkiña. Klabe askotan jotako "musikia" izanda, edozeiñek bere neurriko "kania" topatzen jok ateburuan. Esan gura juat: letrakartel askok, edo eurei laguntzen detsen testuak, barruko fibrekin resonatzen juek, eta begixak itxitta eta pentsamenduan lagatzen habe. Oso ederra dok.

Gure urtietara hurreratu ahala, normala dan modura, historixak misterixo pixkat galtzen jok. Bestalde, dokumentuak be ugarixaguak dittuk, eta horretara, aukeraketan materixal asko kanpuan laga biharra jagok. Hori guztia igartzen dok bildumian hirugarrengo ale honetan (azkena ustez), baiña halan be ondo baiño hobeto betetzen jok bere helburua: idatzixak eta irudixak, argitaratutak baiña ez oso ezagunak, dibulgatzia. Beste liburuen modura, sarri kontsultauko dotena duda barik.