Kritikak eta Iruzkinak

Denak bukatzen ditudanean, batera iruzkinduko ditut.

SK-en El visitante harritu egin nau, nahiz eta argitaratu zuzenean ez nuen irakurtzeko gogo handirik izan. Ez dakit zergatik, baina kostatu zait aukera bat ematea. Eta behin hasita, harrapatu egin nau, erabat.

Zakuaren gizona kondairaren bertsio moderno bat bezalakoa da, umeei beti beldurra eman dien irudi ilun hori. Kingek bere estilora eramaten du dena bihurriagoa izan dadin, sineskeriek gaur egungo mundua “arrazionalean” duten lekua erakutsiz. Zati batzuek, batez ere amaiera aldera, Stokerren Drakula ekarri zidaten gogora, batez ere Holly eszenan sartzen denean.

Zenbaitetan zera eskatzen diozu liburu bati: istorio on bat eta kitto. Eta El visitantek bere lana bete egiten du, asmo handikirik gabe, baina azken orrira arte itsatsita mantentzea lortuz.

(Ni bezalako frikientzat: “La torre oscura” sagarakin duen lotura, erabatekoa da.)

Paco Rocak "Regreso al Edén" komikiarekin Valentziako gerraondora hurbiltzen gaitu, familiaren oroitzapenen bitartez. Protagonistak duintasunez eta erresistentziaz hartu nahi ditu adinaren zailtasunak eta gazte garaian hondartzan egindako aspaldiko familia-argazki baten bidez, goseak eta errepresio faxistak gidatutako garai bateko itxaropenak eta frustrazioak berpizten ditu.

Bere estilo pertsonalarekin, nostalgia eta gordintasuna atzematea lortzen du, familiaren oroimenak babesleku gisa duen garrantzia nabarmenduz.

Azken portuko postdatak Euskal Herriko herri askoren esentziara hurbiltzen den fikziozko herri batera eramaten gaitu. Bi pertsonaien ekarpenekin, zorroztasunez islatzen dira etengabeko tentsioan dauden konplexutasun politiko, sozial eta emozionalak. Aselek eta Johnek, bakoitzak bere estilo propioarekin, nortasunari, gatazkari, erresistentziari eta pertsonaien dimentsio intimo eta sexualari buruzko gaietan sakontzen dute.

Egiturak aukera ematen die introspekzioa eta kritika esploratzeko bakoitzaren erara eta "Postdata" bakoitzak pertsonaien egungo izaera eraikitzen duten istorio indibidual eta kolektiboetara hurbiltzen gaitu. Pertsonaiak konplexuak dira, lehengo eta oraingo borrokek markatutako pertsonalitate indartsuarekin.

Lagunen arteko gutun horietan egile bakoitza bereizteko, badira agerian geratzen ez diren estilo-xehetasunak. Baina nor den nor identifikatzeko gai izango zara, non begiratu behar duzun baldin badakizu.

Lankidetza honek on egin die biei. Ea egunen batean postre bat oparitzen diguten.

Holly liburuan, SKek Holly Gibney ikerketa kezkagarri baten erdigunera eramaten du, pertsonaia gisa zenbat hazi den erakutsiz. Holly ez da detektibe berezi bat bakarrik, gizakiaren txarrena ikusteko intuizio berezia duen norbait da. SKek Holly hurbilago bat erakusten digu eta zalantzarik gabe, Holly egilearen pertsonaiarik maitagarrienetako bat bihurtu(ko) da.

"Mujer Vida Libertad" komiki zuzen eta hunkigarria da, eta Irango emakumeen borrokan jartzen du arreta, errepresioaren aurrean duten ausardia nabarmenduz. Istorio desberdinen bidez, erakusten du emakume horiek, haien askatasunaren alde borrokatzen jarraitzen dutela. Ilustrazioek, indartsuak, oso ondo laguntzen diote mezuari.

El Eternauta asko gustatu zait Buenos Airesen estralurtarren inbasio batean bete-betean sartzen zaituelako, horrek dakarren tentsio eta etsipen guztiarekin. Juan Salvo bezalako pertsonaiak ondo landuta daude, eta kaosaren erdian bizirauteko borroka sentitzen duzu. Gainera, istorioak badu kritika sozialaren ukitu hori, interesgarriagoa egiten duena, abentura izateari utzi gabe.

Favalliren pertsonaia, ordea, motz samar geratu zait. Taldearentzat bere adimenagatik garrantzitsua den arren, beti berdina dirudi: logikoa eta hotza. Ez du aldaketa handirik, ezta gertukoagoa edo sakonagoa den unerik ere, eta horrek apur bat laua uzten du, eboluzio handiagoa duten beste pertsonaia batzuen aurrean.

Digitalización democrática-k borondate politikoarekin eta legegintzarekin digitalizazio etiko batera nola heldu aztertzen du. Hau da, botere kontzentrazioak saihestuz, digitalizazioa gizarteratzera eta ahalduntzera bideratu behar dugula planteatzen digu.

Ekintza/Protokolo proposamenekin (DD, eposta, nabigazioa), digitalizazio etiko eta demokratiko baten proposamen "teknikoa" plazaratzen du.

Bereziki interesgarria da gauden tokiaren eta hel gaitezkeen tokiaren argazkia osatzeko (EB mailan).

Paco Rocaren "El abismo del olvido" gogorarazten digu oso garrantzitsua dela gizon eta emakume antifaxista horien guztien oroimena berreskuratzea eta bizirik mantentzea, ausardiaz eman baitzuten bizitza etorkizun bidezkoago eta askeago baten alde. Kontakizun hunkigarri honen bidez ahanzturatik bere istorioak berreskuratzeaz gain, historia ofizialak oraindik isilarazten dituenei ahotsa ematen die.

Lan honetan erakusten duen sentsibilitatea beste mundu batekoa da. Bere ilustrazio eta elkarrizketen bidez, pertsonaia horien mina, duintasuna eta borroka hain modu gizatiar eta hurbilean transmititzea lortzen du... behin baino gehiagotan eztarrian korapiloa jarri dit.

Komiki honek hunkitu ez ezik, haien sakrifizioa alferrikakoa izan ez zela ulertzearen garrantziaz hausnartzera gonbidatzen gaitu. Oroimen historikoa betebehar kolektiboa dela gogora ekarriz.

Ezin izan zituzten antifaxista guztiak akabatu. Hemen jarraitzen dugu.

Sebastià Portellen Ariel y los cuerpos eleberriak sakonki aztertzen ditu giza identitatea, desira eta harremanak. Naturaltasun gaindiezinarekin, narrazio-estilo poetiko eta batzuetan kaotikoa erabiltzen du, liburuaren introspektiboa islatzen duena. Oso zaila egiten zait liburuaren laburpena egitea irakurketa hondatu gabe. Beraz, bakarrik esango dut forman ere, zerbait desberdina eskaintzen digula.

Sebastià Portellek, gaztea izan arren (32 urte!!!), hizkuntza literario oso pertsonala erakusten du. Eta errepikakorra dirudien arren, liburuan ikusten ditugun gai konplexuak aztertzeko duen trebetasunak bere adinerako heldutasun literario ikaragarria erakusten du.

Literatura-ahots horrek argi uzten du, bide horretatik jarraituz gero, etorkizun handiko egilea dela.

Espero dut, noizbait, Ariel y los cuerpos, Ariel eta gorputzak bilakatzea. Berriz irakurriko nukeelako, gustu handiz.

Asko gustatu zait komikia, agian zerbait txarra aipatzeagatik dena oso azkar gertatzen dela. Baina beste 5 liburu daudela kontutan hartuta, hari desberdinek egingo dute beraien bidea. Ikaragarria da zelan dagoen marraztuta odola!! Umeentzat dirudi, baina ez da. Edo bai.

Liburu gogorra, oso gogorra, baina hain da ederra... Joan Mari Irigoienek bere hitzen bidez giza sentimenduak transmititzeko zuen gaitasuna benetan harrigarria baita. Liburu honetako orrialde bakoitzak zirrara sakon eta benetakoa eskaintzen dio irakurleari, eguneroko bizitzarekin eta giza existentziaren dilema unibertsalekin elkartzeko gonbidapena delako: bizitza, heriotza, sufrimendua, laguntasuna, era askotariko maitasunak, zaintza, familia-harremanak... Bere hitzen bidez, Irigoienek gure gizadiaren sakonena esploratzera gonbidatzen gaitu, gure emozioen edertasuna eta hauskortasuna gogoraraziz, baita maite izan ditugun, maite ditugun eta maiteko ditugun horiek gogora ekartzera ere.

Irakurlea narratiban hain sakon murgiltzea lortzen du, zaila baita untxiaren zulotik ez erortzea. Bere pertsonaiak izugarri garatuta daude, maila pertsonal eta historikoan, eta badirudi orrialdeetatik salto egiten dutela.

Sortzen duen enpatia giza sentimenduen konplexutasuna ulertzeko eta islatzeko zuen gaitasunaren erakusle izan behar du. Bestela, nekez lortuko luke hau guzti hau. Ez dut zalantzarik, liburu hau luzaroan egongo da nire oroimenean.

Onartu behar dut ipuin-liburuak ez direla nire gustukoenak izaten eta @elegose@mastodon.eus-en irakurri izan ez banu, seguruenik ez nukeela irakurriko. Liburu hau bere horretan ipuin-liburu gisa sailkatuko ez banu ere, anekdotaz beteriko istorio ugari aurkezten ditu, gai-multzo desberdinetan antolatuak, eta gai komunak jorratzen dituzten arren, elkarren artean loturarik ez dutenak. Liburu hau irakurtzen ari nintzela, Gabonetako afari bat imajinatzen nuen, bereziki nire gustukoa ez den jai bat. Hala ere, onartzen dut afari horiek batzuetan irribarre bat edo beste ateratzen didatela, istorio hauetakoren bat bezala. Hala ere, hori ez da nahikoa izan irakurketaz erabat disfrutatzeko.

Hori bai, azpimarratu behar dut idazteko modua oso berezia eta aintzat hartzeko modukoa dela, nire uste apalean.

En fin... ez alperrik galdu denbora hau irakurtzen.