Hamen nere arrantza literarixuak: hor zihar "peskautako" liburuak, eta eurei buruzko "rebuznoak".
Bookrastinatingen nenguan, ondiok trukillua harrapau barik. Han falta jatana, hamen ikasiko ete dot?
Esteka hau laster-leiho batean zabalduko da
Adabaki soltiez gain, ez juat sekulan historiako gerrarik haundiñan ikuspegi globalik hartu. Xabi Gk emondako liburu ilustratu honek balixoko jestak. Halan, gaiñera, igual aittak gaztetan bildutako izperringi rekortiak beste era batera ulertuko jittuadaz.
Buelta askorik bako liburua. Gustora irakortzen dok (aukeran, deskribapen paisajistiko larregi), baiña azken fiñian, gerra giro baten bizi izandako amodio historia sutsu eta labur bat baiño ez dok. Punto final. Bittartian Bosniako gerriari buruzko zeozer ikasten juagu (neretako interesantia: 1990 hamarkada hasieran nik burua beste leku baten nekalako, eta hurrengo urtietan EHra etorrittako refujiauak baiño ez nittualako ezagutu); baiña halan be, ez dok asko; amodio historia horren fondua baiño ez. Sarajevoko setioan zeguazen kazetarixen arteko giro zazkarra be azaltzen dok: gerrian "antzerkixa" (kotxian tiro bat, dolar baten truke), Climent balentzianuan pertsonifikatutako kazetari odolzaliak, testosterona gaindosisa, alkohola barra barra... Gerria sufritzen dabizen herrittarren bizimodua be agertzen dok, jakiña; baiña fondoko soiñua baiño ez dok. Esate baterako: hotelian aparteko jangelan bazkaltzen daben kontrabandistak, euren urrezko errelojuekin eta billete fardelekin... aittatu baiño ez dittuk egitten, eta gehixago jakin nahiko neukian. Era berian, liburuan ikuspegixa manikeo xamarra dok: serbiuak gaiztuak, bosniuak onak. Hain sinplia …
Buelta askorik bako liburua. Gustora irakortzen dok (aukeran, deskribapen paisajistiko larregi), baiña azken fiñian, gerra giro baten bizi izandako amodio historia sutsu eta labur bat baiño ez dok. Punto final. Bittartian Bosniako gerriari buruzko zeozer ikasten juagu (neretako interesantia: 1990 hamarkada hasieran nik burua beste leku baten nekalako, eta hurrengo urtietan EHra etorrittako refujiauak baiño ez nittualako ezagutu); baiña halan be, ez dok asko; amodio historia horren fondua baiño ez. Sarajevoko setioan zeguazen kazetarixen arteko giro zazkarra be azaltzen dok: gerrian "antzerkixa" (kotxian tiro bat, dolar baten truke), Climent balentzianuan pertsonifikatutako kazetari odolzaliak, testosterona gaindosisa, alkohola barra barra... Gerria sufritzen dabizen herrittarren bizimodua be agertzen dok, jakiña; baiña fondoko soiñua baiño ez dok. Esate baterako: hotelian aparteko jangelan bazkaltzen daben kontrabandistak, euren urrezko errelojuekin eta billete fardelekin... aittatu baiño ez dittuk egitten, eta gehixago jakin nahiko neukian. Era berian, liburuan ikuspegixa manikeo xamarra dok: serbiuak gaiztuak, bosniuak onak. Hain sinplia izan ete zan?
18 urte nittuala, Bosniako gerrian gorabeherekin ixa enterau be ez nintzuan egin. Burua beste nunbaitten... Uste juat liburu honekin eguneratuko naizela. Hasteko, geografian, etxeko atlasakin, ondiok Yugoslavia dagola...
"The Thirty Nine Steps" John Buchan idazle eskoziarraren eleberria da. 1915ean argitaratu zen lehen aldiz, …
Ikasi doten beste gauza bat, "moor" famosuak. en.wikipedia.org/wiki/Moorland Takian potian, gure James Bond mustatxaduna muiño baten puntan jartzen dok, inguruan 15 bat kmtako ikuspegixa hartuta.
Hori bai, moor gora, moor behera, Jose Mari Aznar etortzen jata gogora, "The culp is of the moors" Georgetowngo aipu famosuakin, internetetik ixa guztiz ezabatuta dagona, baiña batzuen goguan ondiokan. eibar.org/blogak/luistxo/175
"The Thirty Nine Steps" John Buchan idazle eskoziarraren eleberria da. 1915ean argitaratu zen lehen aldiz, …
"Plaid" zer dan ikasi dot. eu.wikipedia.org/wiki/Plaid
Begiratu bihar izan doten lehelengo aipua: "Otsuan Herixotzia", Alfred de Vigny.
Gurasueri 1000 bidar entzundako gauzak modu objetibuaguan (edo) ezagutu ahal izan jittuadaz. 1940ko hamarkadia, frankismua: gaixotasunak, gosiak, miseria... Zorixonez, autoriak sarkasmo gogorrez baiña umorez erretratatzen jok bizi izandakua, eta uste juat gure amak (liburua berak erosittakua dok) ondo disfrutauko zebala, burua asko mobiduta hori bai ("Enneeee" esateko). Uste juat hauxe dala lehelengo liburua, izan be autoriak, arrakastia ikusitta, serie bat argitaratu juan hurrengo hamarkadetako historixa gehixago kontatzen. Irakorriko najeukez bai!
Hamen (atzetik aurrera) paperjale.eus en argitaratutako iruzkiñak:
Gurasueri 1000 bidar entzundako gauzak modu objetibuaguan (edo) ezagutu ahal izan jittuadaz. 1940ko hamarkadia, frankismua: gaixotasunak, gosiak, miseria... Zorixonez, autoriak sarkasmo gogorrez baiña umorez erretratatzen jok bizi izandakua, eta uste juat gure amak (liburua berak erosittakua dok) ondo disfrutauko zebala, burua asko mobiduta hori bai ("Enneeee" esateko). Uste juat hauxe dala lehelengo liburua, izan be autoriak, arrakastia ikusitta, serie bat argitaratu juan hurrengo hamarkadetako historixa gehixago kontatzen. Irakorriko najeukez bai!
Hamen (atzetik aurrera) paperjale.eus en argitaratutako iruzkiñak:
Dan-dana etxeko nagusixei iñoiz entzundako gauzak. Gustau jatak, idatziz jasotzia.
Ez nekixan beste gauza bat: ekilore pipa tostauak jatian modia, tanke gidari errusiarrak ekarri juen Gerra Zibillian. 40 hamarkadan, "matahame" modura zabaldu zana.
Beste pertsonaje rekurrente bat Juan Bourbon da: erregegai eternuan ibilbide patetikua ez najuan ezagutzen, eta oin ulertzen juat 1984an Portugalera oporretan juan nintzanian, Estorilletik pasatzian gurasuak jeuken kuriosidadia. 😄
Liburuan zihar, asmautako pertsonaia batzuk agertzen jakuz, behiñ eta barriro, 1940. hamarkadako kontakizun historikua kalera jaitsitta: - Nabarmenena, Chato Puertas estraperlistia ("el diente, el sortijón con solitario en el anular, el peluco marca Longines, la gruesa esclava en la muñeca peluda y la medalla de la Virgen del Carmen al pescuezo, todo de oro macizo"). - Fulgencio, lan prekarixuetan bizirauten daben preso baten semia. "Mayoría silenciosa" famatua irudikatzen dabela esango najeukek. - El Siglo barberixako bezeruen tertulixia. Kritikuen abots apala. - Petronilita, goittik behera datorren markesan alaba topolinua.
Lehen be esanda jaukat, liburua antifrankismotik idatzitta jagok. Baiña badago gustatzen jatan beste zeozer be, ea azaltzia lortzen doten. Espainia arruinatuan erretratua egittian, umore baltzaz gain errukixa be bajagok. Eta ez bakarrik galtzailliekingua: gerra zibilletan, batzuk gehixago bestiak baiño, baiña danak galtzen juek. Hamen ondo ikusten dok hori, eta une batzutan -sekulan ez neukian halakorik pentsauko- ruinetan dagon erresumako generaltxo horren gaiñeko sinpatia pixkat igarri juat. Zelako paraderua!
Lehenago be konturatzen hasitta nenguan: hórrek urtietan "gutar" guztiak ez ziran heroe izan - "kontrarixo" guztiak gaizto izan ez zirazen moduan...
Hara hara, hau ez zuan Covid19ko pandemian gertatu bakarrik, orduan. "Zaldun Mutilatuak" eskeko ibiltzia debekatu zanian (229. or): "Luego las aguas vuelven a su cauce y los mutilados siguen mendigando sin agobios de la autoridad. Ésa es la ventaja de la "Nueva España": que aunque no hay día que no se dicte media docena de Decretos-Leyes, regulaciones y normas de obligado cumplimiento, ya son tantos que nadie se acuerda de ellos ni para cumplirlos ni para hacerlos cumplir".
Frankismuan, garbizaliak "coñac"en ordez "jeriñac" sartzen saiatu ziranian, ez zeban arrakastarik izan. Kontatzen zanez, tabernan "Un jeriñac" eskatzen zebenian, kamarero batzuk "Al fondo a la derecha" erantzuten zeben...🤣
1940 hamarkadako Espainia ulertzeko balixo izan destan datua: "Los sueldos de las criadas son tan bajos que casi todos los hogares de clase media pueden costearse al menos una. En algunos lugares niñas de 10 años trabajan 12 horas diarias sólo por la comida y una bata vieja".
"La Colmena" estiluan, egiantzeko pertsonaia batzuk jarraitzen jittuaguz hainbat egoeratatik zihar. Lehelengo frankismoko urtietako gauzak ikasteko atxekixia.
Tartian iragarkixak sartzian rekurtsua be ona: herrittarren premiñak seiñalatzeko.
Aittak eta amak kontautako ipoiñak, egiaztatzen, kontrastatzen, osatzen. Kristonak eta bi pasau jittuezen!
Idazlia andaluza dok, eta -topikua beteta- testua gatzez eta piparrez beteta jagok. Irakortzeko oso atsegiña egitten jok horrek. Halan be -restaurante txinatarretan legez- gozua eta garratza nahastian datoz, eta gerraosteko kontakizunak, etxian hainbeste entzundako umore baltza eta miseria lazgarrixa nahastatzen jittuk, Próculo abariana kontatzen dabenian lez, bere izenan konturako txantxak, eta konfesiñuan entzundako sekretuak kuartelera eruatia...
Liburu aukera xelebria: ez dok literaturia, ezta entsegua be. Idazliak pertsonai bat jarraitzen jok, 1940 hamarkadako Espainia miserablian, kontau ahala datu historikuak emonda, alboraketa antifrankista nabarmenakin.
Zeozer iasiko juagu, beraz. Esate baterako, lehen ulertzen ez neban gauzia: zergaittik soltau jittuezen Urlixa eta Sandixa, kondenia bete aurretik? Erantzuna logikua: kartzelak gaiñezka jeguazelako.
O, mutikua gorritzen daneko lovely pasartia ( p.38). (Zer dala eta, umien arpegixen gorritze sinpatiko bortitz hori? Hamen ikergai interesgarrixa). Gero eta gustorago irakortzen najabilk.
O, mutikua gorritzen daneko lovely pasartia ( p.38). (Zer dala eta, umien arpegixen gorritze sinpatiko bortitz hori? Hamen ikergai interesgarrixa). Gero eta gustorago irakortzen najabilk.
Umore flematikuak ez jittuk adierazpen mingotxak kentzen: "No soy de los que han tenido la alegría de ver juntos a sus padres en una cama grande por la mañana, y de jugar allí con ellos. Al escribir estas palabras amargas me duele no sólo mi propia infelicidad de niño, que otra vez siento dentro, sino pensar en la espantosa soledad afectiva de aquellos dos seres que me trajeron al mundo". Oroitzapen nostalgikuen detonantia, bai neu umia nintzala, bai nagusi nintzala (neure umiakin) bizi izandako momentu gozuena.
"The Thirty Nine Steps" John Buchan idazle eskoziarraren eleberria da. 1915ean argitaratu zen lehen aldiz, …
Oso liburu modernua topatzen najabilk; gaur egungo abentura nobeletan normalak dirazen formak, esan gura dot. Gaiñera, xarma berezixa jaukak gaur egunian egitten dirazen kontakizun "retro" tipoko bat irakortzia, baiña garaikidia.
Momentuz liburuak ez nau engantxau, baiña esango neuke historialari irlandar batek gazteleraz idaztian limitaziñuengaittik dala. Izan be, asko gustatzen jata bere umoria eta umetako "mixeriak" kontatzeko modua, kristau metodisten bizimodu reprimidua batez be.
Dan-dana etxeko nagusixei iñoiz entzundako gauzak. Gustau jatak, idatziz jasotzia.
Ez nekixan beste gauza bat: ekilore pipa tostauak jatian modia, tanke gidari errusiarrak ekarri juen Gerra Zibillian. 40 hamarkadan, "matahame" modura zabaldu zana.
Beste pertsonaje rekurrente bat Juan Bourbon da: erregegai eternuan ibilbide patetikua ez najuan ezagutzen, eta oin ulertzen juat 1984an Portugalera oporretan juan nintzanian, Estorilletik pasatzian gurasuak jeuken kuriosidadia. 😄
Liburuan zihar, asmautako pertsonaia batzuk agertzen jakuz, behiñ eta barriro, 1940. hamarkadako kontakizun historikua kalera jaitsitta: - Nabarmenena, Chato Puertas estraperlistia ("el diente, el sortijón con solitario en el anular, el peluco marca Longines, la gruesa esclava en la muñeca peluda y la medalla de la Virgen del Carmen al pescuezo, todo de oro macizo"). - Fulgencio, lan prekarixuetan bizirauten daben preso baten semia. "Mayoría silenciosa" famatua irudikatzen dabela esango najeukek. - El Siglo barberixako bezeruen tertulixia. Kritikuen abots apala. - Petronilita, goittik behera datorren markesan alaba topolinua.