Alex (e)k Ibai Atutxa Ordeñana(r)en Barbaroak eta Zibilizatuak liburuaren kritika egin du (Iparrorratza bilduma, #5)
Interesgarria...baina kosta egin zait
Kosta egin zait liburua irakurtzea. Saiatu nintzen orain dela hainbat hilabete eta utzi egin nuen. Idurri Eskisabeli bitan-edo entzun diot liburu interesgarria dela eta hizkuntza-gatazkaren gako asko ematen dituela, eta horregatik animatu naiz.
Atutxak ukatu egiten du Euskal Herria inoiz herri kolonizatua izan denik. Zapaldua bai, azpiratua bai, menperatua bai... baina ez kolonizatua. Kolonizazioak baditu, bere ustez, bestelako konnotazio batzuk EH-koak ez direnak. Liburua pentsamendu dekolonialera hurbildu nahi da, euskal gatazkaren ikuspegitik. Autxaren ustez, praktikoa izan da EH-ko egoera kolonialismoarekin parekatzea, aliantzak sortze aldera. Beste kontu bat da oraindik ere erabilgarria ote den. 60ko hamarkadan kolonizatuak izan diren herrialde horietako biztanleak (horietak asko arrazializatuak) gugana iritsi dira eta haien eskubideak aldarrikatzen ari dira ikuspegi dekolonialista batetik. Egoera horretan ez ote da apropiazio bat, guk termino hori erabili nahi izatea, gure egoera definitzeko? Debate interesgarria da, baina ez dakit oso "hutsala" ez ote den.
Hori horrela, kolonialismoa ez bada, nola izendatu …
Kosta egin zait liburua irakurtzea. Saiatu nintzen orain dela hainbat hilabete eta utzi egin nuen. Idurri Eskisabeli bitan-edo entzun diot liburu interesgarria dela eta hizkuntza-gatazkaren gako asko ematen dituela, eta horregatik animatu naiz.
Atutxak ukatu egiten du Euskal Herria inoiz herri kolonizatua izan denik. Zapaldua bai, azpiratua bai, menperatua bai... baina ez kolonizatua. Kolonizazioak baditu, bere ustez, bestelako konnotazio batzuk EH-koak ez direnak. Liburua pentsamendu dekolonialera hurbildu nahi da, euskal gatazkaren ikuspegitik. Autxaren ustez, praktikoa izan da EH-ko egoera kolonialismoarekin parekatzea, aliantzak sortze aldera. Beste kontu bat da oraindik ere erabilgarria ote den. 60ko hamarkadan kolonizatuak izan diren herrialde horietako biztanleak (horietak asko arrazializatuak) gugana iritsi dira eta haien eskubideak aldarrikatzen ari dira ikuspegi dekolonialista batetik. Egoera horretan ez ote da apropiazio bat, guk termino hori erabili nahi izatea, gure egoera definitzeko? Debate interesgarria da, baina ez dakit oso "hutsala" ez ote den.
Hori horrela, kolonialismoa ez bada, nola izendatu EH-n gertatu dena? Ibai Atutxak barbarizioa proposatzen du. "Bestea" eraikitea da, azken batean barbarizazioa: "gaiztoa" nor den definitzea, "etsaia". Mistifikazio bat da barbaroa, konstrukto ideologiko bat: sistemak gorroto dituen tasun guztiak biltzen dituen kolektiboa dira barbaroak.
Euskaldunak (euskaldun batzuk) barbaroak izan gara beti. Atutxak lau barbarizazio aipatzen ditu: idolatrak vs. kristauak; baserritar ingenuoak vs. hiritar modernoak; etnia kolonizatua vs. modernizazioa dakarren kolonizazioa; terroristak vs. demokratak. Atutxak azaltzen duenez, ibilbide baten moduan ulertu daiteke: idolatra izatetik terrorista "torturagarriak" izatera gakartzan bide bat. Bitxia da nola barbarizazio horietako bakoitzaren baitan euskara erdigunean egon den. Euskara da idolatra egiten gintuena eta euskara da terrorista egiten gaituena.
Xabier Izagak ikaragarri ondo laburtu zuen elkarrizketa honetan: www.naiz.eus/eu/info/noticia/20230729/barbarizatutako-kolektiboak-identifikatu-ditut-nola-horietatik-artikulatu-den-gu-jakin-bat
Basa gisa pentsatu gaituzte eta basa gisa pentsatzen amaitu dugu. Garaia da gure emanzipazioa imajinatzeko. Ez gara barbaroak eta ez dugu zibilizatuak izan nahi. Ardatz hori desmontatu nahi dugu: nazio in-zibilizatu bat imajinatu behar dugu, ez basa eta ez zibilizatua.
Gustatu zait hizkuntzari buruz egin duen balorazioa. Haren ustez, hizkuntza gatazkara estatistikaren diskurtsoa ekarri dugunean, estatistikatu egin dugu; kutsu zientifikoa eman diogu. Hizkuntzaren egoera gaixotasun terminoetan definitu izan dugu (hizkuntzaren osasunaz hitz egiten dugu), botere-gatazka terminoetan definitu beharrean.
