"Los surcos de azar" eleberri grafiko monumentala da eta hainbat arrazoirengatik liluratu nau. Istorioak, hasieran, Espainiako Gerra Zibilaren amaierako zertzelada bat eta, ondoren, Bigarren Mundu Gerraren pasarte ez oso ezagun bat aurkezten digu. Erbestean zirela, faxismoaren aurkako borrokan jarraitu zuten espainiar errepublikano horiena, hain zuzen ere. Bereziki, "La Nueve"-rena.

Izugarri gustatu zait nola egituratzen den, orainaren eta iraganaren artean txandakatuz. Horrek oroimenari eta ahanzturari buruz hausnartzea ez ezik, horrelako lan bat nola dokumentatzen den ikustea ere ahalbidetzen baitu. Honek "Maus" ekarri dit gogora behin eta berriro.

Era berean, asko gustatu zait protagonista anarkista bat aukeratu izana, horrelako kontakizunetan hain ohikoa ez den ikuspegia. Xehetasun horrek errepublikanoen bandoaren ikuspegi zabalagoa ematen du, erresistentzia antifaxistaren aniztasun ideologikoa gogoraraziz eta ahaztuak izan direnak ahanzturatik ateratzea lortuz.

Barkuko eszenek, Adriano de Mata Aragonesesen "Sanrokeetarako, etxean" ekarri dit behin eta berriro gogora eta Arango Haraneko inbasioaren aipamenak Almudena Grandesen "Inés y la alegría" eleberrian pentsarazi zidan. Biak ala biak ezinbestekoak.

Paco Rocaren marrazkiak, zer esan, zoragarriak dira eta miresteko moduko gizatasuna dute.